فهرست مطالب

مقاله - وتار

1. فکری نوێ و تازه‌گه‌ری به‌ستێنی کۆمه‌ڵگای مه‌ده‌نی

2. بە بۆنەی مانگرتنی هێمنانەی صنفی بازاڕی بانە بۆ دەستەبەر کردنی داواکانیان
3. په‌یوه‌ندی نێوان شه‌ڕ و دێمۆکراسی
4. انواع نظریه‌های فمینیستی
5. ئازادی تاک، په‌یوه‌ندی و شوێنی له‌ بنه‌ماڵه‌دا
6. جیاوازییه‌کانی رۆژئاوا و رۆژهه‌ڵات
7. ظهور و زوال حزب دموکراتیک خلق افغانستان
8. این هم از دموکراسی
9. ایرانی کیست؟ و ایران به چه سرزمینی اطلاق می‌شود؟
10. جدال با اسلحه
11. سنگسار
12. زمزمه‌ای مشترک
13. سێداره‌، کرده‌وه‌یێکی مانا بزر له‌ ناو خه‌ونی دادو...
14. رفراندوم، تنها شروعی کوچک برای دورانی بزرگ
15. سازمانهای غیر دولتی و موانع ایجاد رشد آنها
16. قاتل
17. باڵنده‌کانی ده‌م با......عه‌ته‌ نه‌هایی
18. گوڵی شۆڕان......عه‌تا نه‌هایی
19. تهوع ........... ژان پل سارتر
20. مروری بر حسی کهنه‌

داستان

1. ئازار

2. خۆشەویستی و مەرگ

3. یادەکان

4. کاتیوشا

5. سگ کشی

6. یک داستان تخیلی از یک شهر خیالی

7. تسخیر

8. هجوم سرمایه و جمعیت در برهوتی از مدیریت و فرهنگ

9. غه‌ریبه‌
10. باڵنده‌کان بۆ کوێ ئه‌فڕن؟
11. کوچه
12. ره‌جم
13. نهنگ
14. نامۆ
15. سێ چیرۆکی زۆر کورت
16. ژوانگه‌ی مه‌جازی
17. ده‌ڵه‌مه‌ی مه‌رگ
18. کارخانه‌ گوشت
19. اسیر
20. خواب و بیداری
21. ره‌ها

شعر

1. وزن زمان
2. تۆ
3. ئه‌مڕۆ، دوێنێ و سبه‌ی
4. بۆ کچ
5. من یا تو
6. نگاه
7. صدای آفتاب
8. باد

ژینگەیی

1. کسی به فکر ماهی ها نیست، رودخانە را لولە فاضلاب بزرگی کردەاند.
2. نکاتی چند درباره طرح نمونه گردشگری آرببا
3. یادواره لک لک ها

مهندسی

1. آسيب‏ شناسي مقررات ملي ساختمان
2. حمام خدری

ئازار

 راهێنانی_چوارەم
بابەت: قەتڵی ناموسی
کارگەی ئێوارە چیرۆک

 

ئازار

 خۆشم ئەوێیت. پەشۆکاوم. دەستە لینجاویەکانم ئەخەمە سەر سەرم. دادەنیشم. هەنیشکەکانم لەسەر ئەژنۆکانمن. نازانیت منت خۆش ئەوێت یان نا. راکشاویت. دەست ئەخەیتە قژەکانمەوە. نیگاکانت لە نێوان من و تۆدا مۆڵەق ماون. بێدەنگیت. بێدەنگی شەو لەو ژورە تاریکەدا کەڕ و کاسم دەکا. تارمایی و روناکی نادیاری پشت پەنجەرەکە سەرنجمی راکێشاوە. مەودای نێوان نیگاکانت و قۆلەکانت زۆر لەیەک دوورن. تل ئەدەیتەوە. قۆلە سپیەکانت وەک هێڵی سپی شەو دوو شەق دەکات. هەست ئەکەم ئامادەیت. ون بویت لە نێوان خۆت و مندا، یان لە نێوان من و ئەودا. خەنجەری گۆڕینی خۆشەویستیت لە پشتمدایە. هەناسەم هەڵنایە. ماسولکەکانم رەق هەڵگەڕاون. خوێن لەناو دەمارەکانی بن گوێمدا شەپۆل ئەدەن. خۆم لە ژێر لێفەکەوە لێت نزیک ئەکەمەە و باوەشت پیا ئەکەم. زۆر باش دەمناسیت. ناجوڵێیت. چاوەڕوانیت. دەم لە گەردنت نزیک ئەکەمەوە. خۆم پێناگیرێت. هەست بە رۆچونی تیژایی لە جسمتدا دەکەیت. هەناسەیێکی قوڵ هەڵئەکێشیت. نازانیت کامیان تیژترە. خەنجەری تۆ یان خەنجەری من. کامیان ئازاری زیاترە. دۆشەکەکە تەڕ ئەبێت. لە تاریکیا هەموو رەنگەکان رەش دەنوێنن. خۆت ئەسپێریە دەست شەو. چاوەکانت قورس دەبن. خەوت دێت. هەناسەکانت ناڕێک دێنەدەر. ساردتر دەبیت. پەشۆکاوم. دادەنیشم. هەنیشکەکانم لەسەر ئەژنۆکانمن. دەستە لینجاویەکانم دەخەمە سەر سەرم. خۆشم ئەوێیت.

۱۴۰۲.۰۹.۱۸

خۆشەویستی و مەرگ

راهێنانی سێهەم
بابەت: دیالۆگ
کارگەی ئێوارە چیرۆک

«خۆشەویستی و مەرگ»

 

لەبەر ئاوێنەدام. خەریکی لەبەرکردنی جلەکان و خۆلەدەقدانم، دوایش لادان و رێک کردنی قژەکانم و چەند فسەیەک ئۆدکلۆنێ بۆن خۆش. بزەیێکم دێ.

 

تەلەفونی ماڵەوە زەنگ لێئەدات، هاوڕێیێکە:

-  دەنگی گریان لە زەماوەندەکەی دوێنێکەوە دێت.

 

بزەکە لەسەر لێوم ماوە، ئەڵێم:

-   بۆ مەگەر ژن هێنان گریانی دەوێت؟

 

-   نا، بەڵام هەندێک لە مردنەکان بە شاییەوە دەسپێدەکەن.

 

گوێم لە کرتەی دانانی تەلەفونەکەیەتی. هێشا سڕم و تەلەفون بە گوێمەوەیە. سەرەتا بێدەنگی، دوایی دەنگی هۆشداری بەردەوامی تەلەفونەکە دوود -- دوود – دوود لەگەڵ خۆی دەمبات. دەنگ و بێدەنگی تەواوکەری یەکترن. بە بێ ئەمیان ئەویتر مانای نامێنێت. وەکوو بوون و نەبوون. هەتا نەبوون نەبێت، بوون وێنا ناکرێت.

 

دەچمەوە بەر ئاوێنەکە. ئامادەم. تاکسیەک دەگرم و دەگەمە کۆڵانی شاییەکە، خۆ بە حەوشەکەیا دەکەم. بانگهێشت کراوەکان هەموو بە جل و بەرگی رازاوەوە بە پەشۆکاوی دێن و دەچن. روو ئەکەمە هاوڕێیێکم. لە سوچێکی حەوشەکە هەڵتروشکاوە. بە هەردوو دەستم سەری ئەگرم و سەری بەرز ئەکەمەوە. فرمێسکەکان دەڕژێن. بە هەنیسکەوە لێم دەپرسێت:

-   ژیانی خۆشەویستی هەمیشە ئاوا کورتە؟

 

سەرم ئەسوڕێنم و ئەڕوانمە هاوڕێیێکی‏تر.

دەڵێ:

-   لە بیمارستانن. خوا ئەزانت بمێنن یان نا.

 

لاجانگی هێشتا لە ژێر تەوژمی دەستەکانمەوەیە. بەری نادەم. ئەویش بە بێ شەرم فرمێسک دەڕژێنێ و دەیلاوێنێتەوە:

-   فەرە گیان بۆ بەجێت هێشتین... زۆرت خۆشدەویست...

 

گریان بینم پێ دەگرێ. باوەشی پیا دەکەم.

 

ئێوارێ دێت. دوو دارمەیت بەسەر دەستی خەڵکەوەن. بووک و زاوا. دەنگی هەنگاوەکان وەک خشپەی ئەرتەشێکی بێ چەک جادەی گۆڕستانی قەراغ شاری تەنیوەتەوە. بە دەستی دایکی بوک و زاوا هەڵوای سێ رۆژانە بەسەر خەڵکا دابەش دەکرێت.

 

لە فێنکایی دارستان، دەنگی پاچ و بێڵاسن و هەڵکەندنی قەبر دێت. بۆنی گڵی گۆڕە هەڵکەندراوەکە بڵاو دەبێتەوە. دوو دارمەیتەکە لەوێن. خەڵکەکە وەک هەنگ پورەی قەبرەکانیان داوە. دارستانەکەش هەموی یەکجێ داپۆشیون.

 

گوێم لە خەڵکەکەیە. بەیەکەوە دەدوێن:

-   لە یەکەم شەوی دەست لە ملانێدا گیانیاندا.

-   وەک دەڵێن بووک لە نێوان مەرگ و شەرمدا، شەرمی هەڵبژاردوەو نەهاتۆتە دەر.

-   دەڵێن فریا نەکەوتون دەرگای حەمامەکە بکەنەوە.

-   نا نا، زاوا هاتبوە دەر بەڵام لە ناوەڕاستی هاڵەکەیا بوراوەتەوە.

-   هەر شەو گاز گرتبوونی و ئیتر بەیانی فریای خەستەخانە نەکەوتبوون.

۲۹ گەلاوێژ 1402

 

یادەکان

ڕاهێنانی دووهەم
کارگەی ئێوارە چیرۆک
(سەرەتای چیرۆک ئامادە کراوە لە لایەن کارگەوە ، پێویستە من تەواوی بکەم ناوێک بۆ چیرۆک هەڵبژێرم)

 یادەکان

جاری پێشوش، دوای دوو ڕۆژ بەدوا گەڕانی هەموو بنەماڵە و خزم و دراوسێکان، لە دەرەوەی شار لە سێبەری دارێکدا دۆزیبوویانەوە. بەردێکی لووسی لە دەمی نابوو، دەیمژی.

کاتێک کچە ناوینەکەی دەستی گرتبوو هەڵیسێنێتەوە، دەستی کشاندبۆوە و بە تووڕەییەوە وتبووی: «تۆ کێی بۆ دەستم لێدەدەی؟»

کچەکەی بە گریانەوە وتبووی: «باوکە گیان منم، ئارەزووی کچت. هەستە با بڕۆینەوە ماڵەوە.»

وەک منداڵ لنگەفڕێی کردبوو، وتبووی: «تا دایکم نەیات بەشوێنما، نایەمەوە.»

 

ئەمە چەندوومین جار بوو کە لە چاو تروکانێکدا لە ماڵ دەهاتە دەر و ئیتر ڕێگەی ماڵەوەی لێ تێک دەچوو.

بەڵام ئەمجارە ئەوە بۆ حەفتەیەک دەبوو، کە هیچ سۆراغێکیان نەزانیبوو.

بە هەموو کچەزا و کوڕەزاکانی و تایەفەیانەوە، بست بە بستی کەلێن و قوژبنی شار و دەرەوەی شاری بەدوادا گەڕابوون.

 

لە هەموو دار و دیواری شەقامەکانی شار، وێنەکەیان چەسپاندبوو، نووسیبوویان تکایە ئەگەر هەر کەسێک بینیویەتی، پەیوەندی بکات بەم شمارە تەلەفوونەوە...

لە کاناڵە تلێگرامیەکانی شارەکانی دەورووبەریش هەواڵەکەیان بڵاو کربۆوە.

بەڵام تەنها دەسکەوتی ئەم هەوڵانەیان، قسەی منداڵێک بوو کە خۆشیان نەیاندەزانی باوەڕی پێ بکەن، یان نا !

مێردەکەی ئارەزوو دەیگوت: «کوڕە خوا دەزانێ ئەم منداڵە ڕاست دەکات یان درۆ... کوا حاجی ئاغا گۆچانی ڕەشی پێ بووە لە هەموو تەمەنی کە ئەم منداڵە ئەڵێ؟؟»

 

کامەرانی کوڕە گەورەی لە وەڵامی مێردەکەی ئارەزوو دەیگوت:  «کاکی من، ئەوە تەنها ناونیشانێکە دەستمان کەوتووە، گەر بێت و قسەی ئەو منداڵە ڕاست بێ، ئەمجار دەڵێی چی؟»

 

(لێرەوە من درێژەم بە چیرۆکەکە داوە.)

 

منداڵەکە وتبووی:

مامەحاجیم لە مەدرەسە دیوە. هەمو رۆژێک لە زەنگی ماڵەوەیا ئەیبینم. گۆچانێکی رەشی پێیە و بە حەوشەکەیا تێدەپەڕێ.

 

بەیانیەکەی کامەران دوای سەردانی بەڕێوەبەری مەدرەسە، لە سێبەرێکا پاڵی بە دیواری حەوشەکەیا دا و چاوەڕوانی زەنگی مەدرەسە مایەوە.

 

چاوێکی بە حەوشەکەیا گێڕا. سیمانی سواخدراوی دیواری حەوشەکە لە زۆر جێیان هەڵتەکابوو و ئاجورەکان دەرکەوتبوون. تیشکی گەرمی خۆر مەیدانی حەوشەکەی داگرتبوو. دەنگە دەنگی مناڵەکان لە پەنجەرەی کەلاسەکان دەڕژایە حەوشەکە. بێئەوەی خۆی بزانێت چوە ئەو ساڵانەی وا خۆی لە مەدرەسە ئەیخوێند. دەروازەگۆڵ و تۆڕی فووتباڵ بە نەرمەبایێک دەشەکانەوە.

زەنگ لێدرا و مناڵەکان بە قریشک و قاو حەوشەکەیان داگیر کرد و بەرەو دەرگا پەلەیان بوو و رایان دەکرد. لە پێکەنین هەڵبەزین نەدەکەوتن. بەرەبەرە حەوشەکە چۆڵتر و چۆڵتر دەبوو. دەستێک خزایە دەستەکانیەوە و وتی:

رۆڵە گیان درەنگە بۆ وا حەپەساوی؟ لەماڵەوە دایکت چاوەڕوانمانە.

دەستی باوکی بەسەر گۆچانەکەوە توند گوشی و لەسەرەخۆ بە شوێنیا حەوشەکەیان بەجێهێشت.

فەرهاد نێعمەتپور

1402

کاتیوشا

راهێنانی یەکەم

بابەت: وێنە

کارگەی ئێوارە چیرۆک

کاتیوشا

هەموو خۆیان ئامادەی فڕین دەکرد. یەک یەک و دوو دوو لە لوولەکاندا جێگای خۆیان ئەکردەوە. دەنگی تریقە تریق و پێکەنین پێچ و لولی دەخوارد. روو لە بەرانبەرەکەی خۆیان، تۆزێک بەرەو ئاسمان، نیشانە گیرا. دەنگی تەقە و گرمە. یەک لە دوای یەک هاوێژران. دەست و باڵ دەکرانەوە و، لە ئاسمانی ساماڵ و فێنک وەکوو چەتربازێکی بێ چەتر، بە چاو قونجانەوە، پێکەنین لە زاریان زیاتر دەبوو. میلۆدیێکی کلاسیک هەست پێدەکرا. قژەکان دەشەکانەوە. کەوانەی لێواری گۆی زەوی لەبەردەستدا... باوەشێک بۆ پێداکردن. چەند ساتێک فڕین. هێزی تەقەی کاتیۆشا هەر ئەوەندەی بەرگە گرت. خێرایی بەرەو بەرزتر کەمتر دەبوووە. شۆڕبوونەوە دەستیپێکرد. نەرمەبا بوو بە گڤە گڤ. ترس هەموو جەستەی دەتەنی. قریشک و قاو، گوێی ئاسمانی کەڕ دەکرد. با، دڵۆپ یان فرمێسکی گۆشەی چاوەکانی لەگەڵ خۆی دەبرد. ترپەی دڵ... لەپڕ داچڵەکیم. پاڵم دابۆوە کەوانەی دانێک لە لولەکان و دەمروانیە داچوونی خۆر.

چنار

 

هەناسەی هەور

دەشنێتەوە خۆڵەمێشی

فێنکی و شێ

لە پێدەشتی زەردی پاییز

ئامێزی با

دەخواتەوە

گەرووی چنار

گەڵا گەڵا

1400.04.28

کسی به فکر ماهی ها نیست، رودخانە را لولە فاضلاب بزرگی کردەاند

روزگاری نچندان دور مردم بانە برای تفریح و استراحت بە این رودخانە میامدند. صدای خندە بچەهایی کە مشغول شنا کردن بودند بە گوش میخورد. بعضی مواقع ماهیگیری هم انجام میگرفت. آنزمان زندگی توام با احترام بە طبیعت بود.

اما حالا رودخانە تبدیل بە لولە بزرگی برای فاضلاب شهر شدە است. از شادی و سرسبزی خبری نیست. تعفن بیداد میکند. هنگام عبور مردم نفس خود را حبس میکنند. انگار توافقی نانوشتە بین مردم و مسئولین امضا شدە است کە کاریش نمیشود کرد باید تحمل کرد.

هیچکس رحم نمیکند. فاضلاب محلەها، کارواشها، آشغال میوەفروشیها، نخالە ساختمانی، ساخت و سازها در حریم رودخانە ، و …. .

فرهاد – ن       ۱۳۹۵/۰۴/۲۸

چم بانه

حمام خدری

اگر رفیق شفیقی درست پیمان باش                رفیق حجره و گرمابه و گلستان باش

ابنیه‌های بانه عمدتا بامی مسطح دارند. اما حمام خدری تنها ابنیه طاق و گنبدی شهربانه محسوب می‌شود که درحال فرو ریختن هستند.

حمام خدری سال ۱۳۳۴ و در مدت یک سال در زمین متعلق به مسجد سید در محلە بانە کۆن ساخته شد. زمین از شرق به دبستان پهلوی از غرب به کوچه ۵ متری و از شمال به میدانچه مثلث شکل و از جنوب به مسجد سید محدود شده بود.

طراح و بنّای اصلی میتوان به حاج محمد معماری اشاره کرد. از بنّاهای دیگر دخیل در ساخت تا رسیدن به پایه‏ های گنبدها آقایان احمد فتحی، مصطفی فتحی، قادر فتحی و عده‏ای دیگر از بنّاهای شهر می‏توان اشاره کرد. سازنده گنبدهای آن نیز آقایان حاج محمد معماری و استاد محمدامین فتحی بودند. عده زیادی کارگر نیز در ساخت حمام سهیم بودند.

مساحت حمام احتمالا ۱۰۰۰متر مربع می‏باشد (۵۰×۲۰) . زمین ابتدا خاکبرداری و حمام در عمق پایین‏تر از سطح تراز زمین ساخته شدە و برای ورود به حمام از چند پله‏ باید کمک گرفته شود.

حمام تا پایه گنبد از سنگ لاشه و بقیه از آجر و آهک و ساروج ساخته شده است.

در اوایل حمام از بینە (حمام گرم)، سربینە (حمام سرد)، میان در،  خزینه، تون، داروخانه، توالت و جای مخصوص حمامچی تشکیل شده بود. در حمام سرد کمدهایی برای لباس مراجعین و یک حوض خوش نما در وسط تعبیه شده بود. جای حمامچی در حمام سرد و در ابتدای ورودی آن بود. البته کمدهای مخصوصی برای حوله و فوته تمیز برای مراجعین در کنار حمامچی قرار داشت. چند عدد توالت در سمت شرق بین حمام گرم و سرد درست شده بود. داروخانه نیز جای گرفتن موهای زائد بدن بود.

حمام فاقد تزئینات بوده و نمای داخلی آن آجری و لیسه ‏ای از آهک است.

وورودی بنا آجری است که به صورت نیم هشتی ساخته شده بود.

خزینه را چند سالی بعد از ساخت حمام بستند و سپس در داخل حمام گرم در سمت شرقی آن اقدام به ساختن ۱۲ دوش نمودند.

در حدود سال‏های ۱۳۵۰ در ضلع غربی حمام و خارج از آن دوش‏های مستقلی را ساخته و به حمام افزودند که فرد بعد از ورود از در اصلی بدون اینکه وارد حمام اصلی شود می‏توانست از درب دیگری وارد شده و جداگانه به صورت تکنفره از دوش استفاده نماید.

از چوب جنگل برای سوخت در تون استفاده می‏شد. تون در قسمت شمالی واقع شده است.

آب مورد نیاز حمام در ابتدا از آب چشمه پیرمراد و دوکانان تامین می شد اما بعدها از آب لوله‏ کشی شهر بهره گرفته شده است. فاضلاب آن نیز به لوله فاضلاب اصلی شهر میریزد.

حمام‏های عمومی دیگری که قدمت بیشتری داشتند در بانه وجود داشته‏ اند که بعضی از آنها کاملا تخریب گردیده است. برای نمونە حمام توکلی در خیابان درمانگاه سابق و حمام رضا در خیابان امام روبروی مسجد حاج ویسی که هر دوی آنها تخریب شده ‏اند. حمام مرزبانی که هنوز موجود است اما بنایی تخریبی و بسته شده است.

حمام محل اجتماعات بعضی مراسمات نیز بوده است. کە باید دربارە آن تحقیق شود.

حمام خدری بانه در تاریخ ۱۰/۱۰/۱۳۸۱به شماره ۶۸۶۲ در فهرست آثار ملی کشور به پیشنهاد واحد حفاظت فنی میراث فرهنگی استان کردستان به ثبت رسیده است.

فرهاد نعمت پور
دانشجوی معماری
1391

بە بۆنەی مان گرتنی هێمنانەی صنفی بازاری بانە بۆ دەستەبەرکردنی داواکانیان

گردبونەوە، یەکدەنگ و یەک هەڵوێست بوونی صنفێکی کۆمەڵگا بۆ ئامانجێکی هاوبەشی خۆیان بەبێ تێکەڵاو کردنی لەگەڵ سیاسەتی ئاڵۆزی ناوچەکە، هەروەها دوور لە بشێوی و توندوتیژی و بە شێوەی هێمنانە، نیشاندەری بەرزبوونەوەی ئاستی تێگەیشتنی خەڵک لە ئاست ناسین و جیاکردنەوەی دیاردەکان و روداوەکانی دەوروبەریانە و ئەمەش ئەتوانێت نیشانەیێکیتر بێت بۆ پەلداکوتانی کۆمەڵگای مەدەنی و بەهێزتربوونی نەهادە مەدەنیەکان.

پێموابێت ئەمە زۆر جێی خۆشحاڵیە.
فرهاد نعمت پور

نکاتی چند درباره طرح نمونه گردشگری آرببا

مهم این است که در تفاهم نامه "منطقه نمونه گردشگری دوکانان" تا چه اندازه حفاظت از جنگل، کوهستان و طبیعت بکر لحاظ و به طور روشن و مشخص بندهایی از قرارداد به حفاظت از کوهستان و جنگل و جانوران اختصاص داده شده باشد. همچنین شرکت طراح مذبور تا چه اندازه مسایل فرهنگی و نوستالوژیک مردم بانه را در کانسپت طرح پارک در نظر گرفته است؟

همانطور که میدانید قسمت وسیعی از طرح تا ارتفاعات و حتی نزدیکی قله و پشت قله را دربرمیگیرد. در نتیجه ساخت و سازهایی در ارتفاعات آرببا انجام خواهد شد بنابراین:

1- طبیعت وحشی در آرببا از بین خواهد رفت و جانوران موجود مجبور به کوچ خواهند شد. همانطور که مطلعید زیستگاه آرببا هنوز محل زندگی انواع جانوران از جمله کبک، روباه، گرازها، گرگ، سمور، سنجاب، انواع پرندگان، گربه وحشی و غیره میباشد.

2- در ساخت و سازهای مربوطه تا چه اندازه درختان و جنگل از بین خواهند رفت؟ قطع درختان یکی از منابع مالی برای اداره منابع طبیعی است. آیا جریمه قطع درختان تنها با پرداخت جریمه به خزانه منابع طبیعی برنامه ریزی شده است؟ چراکه اداره منابع طبیعی واکنشی بیشتر از دریافت غرامت از پروژههای عمرانی در دستور کار خود ندارد. بنابراین بنابراین لازم است نهالکاری آنهم از درختان بومی در داخل خود پروژه یکی از بندهای تفاهمنامه باشد.

3- اجرای طرحهای گردشگری، گردشگران را به سوی خود جلب میکند و مردم را به کل طبیعت پشت آرببا میکشاند و پیامدهای تخریبی زیست محیطی را به دنبال خود دارد. آیا در طرح مذبور راهکارهایی برای رفع چنین معضلی اندیشیده شده است؟

4- کل برآمدگی آرببا (از شهر بانه تا روستای درگاشێخان) یکی از انتخابهای اداره محیط زیست برای ایجاد منطقه حفاظت شده میباشد و بعید به نظر میرسد که با اداره مربوط هماهنگیهای لازم با اداره مربوطه شده باشد.

5- بزرگترین نماد بانه که همان آربباست دستخوش تغییرات شده و تحت تاثیر پارک مورد نظر خواهد گرفت و تاثیرات روانی بر شهروندان خواهد داشت. شرکت طراح مذبور تا چه اندازه مسایل فرهنگی و نوستالوژیک مردم بانه را در کانسپت طرح پارک در نظر گرفته است؟

6- به نظر میرسد که میراث فرهنگی آرببا را به عنوان نماد بانه به ثبت رسانده است. جای بسی تعجب است که اداره میراث فرهنگی چنین تغییرات وسیعی را بر چنین سمبلی را مجاز دانسته است.

البته فعلاً جهت جلوگیری از ساخت و سازهای غیرقانونی مسکن توسط مردم ، اجرا سریع طرحهای گردشگری و فضای سبز در اطراف شهر و ایجاد کمربند سبز است اما ایکاش که در طرحهای عمرانی فقط انسان مد نظر نباشد و ای کاش شورای شهر قبل از چنین اقدامی مردم یا نهادهای مدنی را در جریان قرار میدادند.
فرهاد نعمت پور28/01/94

هجوم سرمایه و جمعیت در برهوتی از مدیریت و فرهنگ

تابستان ۹۳ بود. هوا گرم و سنگین. دلم هوای خنک زیر درختان را کرده بود. تلفن زنگ زد. پاژین بود:

– سریع خودت را برسان بابوس آتش گرفته!

شلوار و پیراهنی که برای خاموش کردن آتش کنار گذاشته بودم پوشیده و همراه دوستان خود را سریع به محل رساندم. جیغ و داد درختهای آتش گرفته را همه جا میشنیدم. نگاه نیم سوخته شان را با شرم میقاپیدم. پای هر درختی که میرسیدم ابتدا نوازش میکردم و سپس آب را با جلز و ولز زیاد بر تنش میپاشیدم. . به نفس نفس افتاده بودم. دبه های آب سنگینی میکرد و بوی عرق تن و دود، درهم آمیخته بود….

ای دل غافل...

پاییز فرا رسید و درختان سوخته به خواب ابد فرورفتند. دیری نپایید که چند تراکتور به جان گورستان درختها افتادند و همه جا را شخم زدند. و مرگ درختان و قطعه قطعه کردن زمین را محلی برای سور خود کردند. از دور که به ماهور پایینتر نگریستم هجوم سرمایه و جمعیت را در برهوتی از مدیریت و فرهنگ حس کردم.
فرهاد نعمت پور
۱۹.۰۹.۹۳
بابوس، سمت چپ دمامه

تسخیر

یک شهروند از میان سکوت و آرامش جنگل پشت آرببا میگذرد. باد موهایش را مینوازد. صدای پرندگان، زیبایی طبیعت را دوچندان کرده است. به چشمه کانی اصحاب سبز میرسد. جرعه ای آب مینوشد و آبی به صورتش میزند. نفسی تازه میکند و به کوههای سرسبز و به آسمان مینگرد. آرامش و خاطرهها درونش را تسخیر میکند و …. چقدر زیبا.

***

چند سال بعد شهرداری با بولدوزور و ماشین سنگین سعی میکند تپه را قابل استفاده و زیبا گرداند اما غافل از آن است که در این بلاد هر جا که بشر دخالت کرده، جز نازیبایی چیز دیگری بوجود نیامده است. با جاده کشی به این منطقه باعث شده است ماشینهای دیگر به راحتی از مراتع سرسبز آرببا بالا بروند و آن را تخریب و نیز با آشغال زیاد آن را آلوده کنند. هیچ فکر و تدبیری برای حفظ مراتع و جنگلهای اطراف اندیشیده نشده است. نکته دیگر اینکه با این کار خود، باعث شده اند کشاورزان و صاحبان تاکستانهای اطراف تحریک شوند به فکر ترقی و قطعه بندی زمین خود گردند و جالب اینکه آنها خیلی وقت است که در کمین نشسته اند.

چند متر آنورتر وارثینِ کشاورزانِ نسلهای قبل به امید ترقی و قطعه بندی زمین به سراغ زمینِ سالها خوابیده میآیند. شنیده اند که اگر برای چند سال زمین شخم نخورد قانون به نفع آنها رای نمیدهد. پس آنها نیز تراکتورها را به جان زمین می اندازند اما نه برای کشاورزی بلکه برای تسخیر زمین.

***

شهروند ما هوس پیاده روی طبیعت را کرده است. از پنجره به آرببا مینگرد. خود را آماده کرده، راه میافتد. اینبار بخاطرِ زمینِ زخمخورده و ولع بجامانده از انسانها، دیر متوجه جنگلِ ترسیده از انسان میشود. سعی میکند زودتر خود را در آغوش جنگل و طبیعت فرو ببرد. اما بیهوده است. همه جا مملو از صدای ماشین و تسخیر است. از پرندگان خبری نیست. باد شتابان میگذرد. اشک در چشمانش حلقه میزند. فکر میکند. دیگر رهایی امکان پذیر نیست. خاطره هایش را به دست باد میسپرد. او یکبار دیگر تسخیر شده است.

فرهاد نعمت پور
1393/09/01
رقابت شهرداری و وارثین برای تصاحب جنازه مرتع و جنگل
دره بین آرببا و جنیره (تخت مامه رشان)